Төр Төмбөгөр
Эдийн засгийн өршөөлийн хуулийг энэ оны эхээр Засгийн газраас өргөн барьсан. Харин энэхүү хуульд УИХ-ын нам эвслийн бүлэг талцан зарчмын зөрүүтэй саналтай байсан болохоор буцаасан байдаг. Тэгтэл Засгийн газар өчигдөр ээлжит бус хуралдаан хийгээд л УИХ-д өвдөг шороодсон энэ хуулийн төслийг өчигдөр дахин өргөн барьсан.
Энэхүү хуулийн төсөлд татвар, нийгмийн даатгалаас гадна үл хөдлөх эд хөрөнгийн бүртгэл болон хуулийн этгээдийн бүртгэл, нягтлан бодох бүртгэлийн асуудлыг тусгаж, урьд гарч байсан хуулиудаас илүү өргөн хүрээг хамарсан зохицуулалт оруулж, үүний үр дүнд эдийн засгийн ил тод байдлыг бүрдүүлэх нэг удаагийн журмыг тодорхойлсон ажээ. Эдийн засгийн ил тод байдлыг дэмжих тухай хуулийн төслийг баталж хэрэгжүүлсний үр дүнд илрээгүй байсан орлого, хөрөнгө ил гарч, тэдгээрийг хууль ёсны бүртгэл хяналтад оруулж, цаашид хууль тогтоомжийн дагуу татвар ногдох боломжтой болж, татварын суурь өргөсөх, санхүүгийн болон татварын хуурамч тайлангуудыг аливаа хүү, торгуульгүйгээр залруулж, зөв гольдрилд оруулах чиглэлээр бодитой үр дүн гарах болно гэдгийг төслийг санаачлагчид хэлж байгаа.
Гэхдээ энэ хууль батлагдснаар 1200 гаруй ААН өршөөлийн хуульд хамрагдаж, олон хүн ялаас мултран эрх чөлөөтэй болох юм. Тэгвэл энэ төрлийн хэрэг манай улсад хэд бүртгэгдэж байсан тоон судалгааг хамтдаа харцгаая. Татвар төлөхөөс зайлсхийх гэмт хэргийн тоо 2012 оноос хойш 254 бүртгэгджээ. Үүнээс 107 хэргийг яллах дүгнэлт үйлдүүлэх, 91-ийг нь хэрэгсэхгүй болгуулах саналыг прокурорын хяналтад шилжүүлжээ. Одоо 548 аж ахуйн нэгжид холбогдох 29 хэрэг шалгагдаж байна. Эдгээр хэргээс 62 тэрбум төгрөгийн хохирол учраад байгаагаас 18 тэрбумыг нь буцаан төлүүлсөн, 234 сая төгрөгийн хөрөнгийг битүүмжилсэн байгаа юм.
Мөн Нэмэгдсэн өртгийн албан татварын (НӨАТ) падаанд хий бичилт хийж, хууль бусаар бусдад тарааж татвар төлөхөөс зайлсхийсэн 4211 аж ахуйн нэгжийн 3000 гаруйд нь эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх үндэслэлгүй гэж үзэж захиргааны арга хэмжээ авч, нөхөн татвар, торгууль, алданги төлүүлэхээр нэрсийг нь Татварын ерөнхий газарт хүргүүлжээ. Харин 1200 орчим аж ахуйн нэгж НӨАТ-ын хэргээр шалгагдаж байгаа аж.
Дээрхи бүх хэргүүд цагаадна гэсэн үг. Өнөөдрийн байдлаар Монгол Улсад 24 мянган аж ахуйн нэгж татвар төлж байгаа . Үүнээс 11 мянга нь прокурор дээр шалгагдаж байгаа. Яг нарийн тоогоор илэрхийлбэл 11260 ААН шалгагдаж байна. Тэд мөн дээрх тоон дээр нэмэгдэнэ.
Энэ бүхнээс үзэхэд эдийн засгийн өршөөлийн тухай хуулийг Засгийн газрынхан наадмаас өмнө батлахаар уйларч байгаа нь тодорхой боллоо. Харин ийнхүү уйларч байгаагийн цаана хэний эрх ашиг байгаа нь сонин
А.Баярмаа
Эх сурвалж: www.dorgio.mn
